MỘT SỐ MÔ HÌNH VƯỜN CỘNG ĐỒNG TRÊN THẾ GIỚI

Đô thị hóa toàn cầu ngày càng gây ra nhiều hậu quả đến môi trường và những thách thức cho sức khỏe của con người. Vì vậy, nâng cao chất lượng thực phẩm để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân là điều vô cùng cần thiết và những cuộc cách mạng ủng hộ thực phẩm lành mạnh, tốt cho sức khỏe cũng dần được triển khai mạnh mẽ tại nhiều quốc gia. 

Mô hình “vườn cộng đồng” được xác định là một cơ chế để giải quyết các yếu tố sinh thái xã hội quyết định sức khỏe. Trên thế giới, các mô hình này đã vô cùng phổ biến và ngày càng được nhân rộng. Những con số thú vị đã nói lên điều đó: Tại Mỹ, hiện có hơn 29000 khu vườn cộng đồng; ở Pháp có 1500 khu vườn cộng đồng; Singapore cũng có con số tương tự với Pháp và tại Australia (thống kê từ 1977) đã có 600 khu vườn, đến nay mô hình này đã phổ biến trên khắp xứ sở kangaroo. 

Mô hình vườn cộng đồng tại Hoa Kỳ.

Tại Hoa Kỳ, các khu vườn cộng đồng đã được các quan chức địa phương và quốc gia khuyến khích, hỗ trợ để tăng khả năng tiếp cận thực phẩm lành mạnh cho người dân. Với sự hỗ trợ của Hiệp hội Vườn Cộng đồng Hoa Kỳ, những khu vườn cộng đồng theo khuôn mẫu ngày càng được nhân rộng hưởng ứng cuộc cách mạng xanh. Nghiên cứu hiện tại đã chỉ ra một loạt lợi ích đối với người dân Mỹ của khu vườn cộng đồng, từ cải thiện chế độ ăn uống và sức khỏe đến xây dựng mối quan hệ với những người làm vườn. Ở các vùng nông thôn, nơi mà sự kết nối xã hội thường bị hạn chế đồng thời và liên quan đến việc tiếp cận các nguồn tài nguyên khác, vườn cộng đồng được hiểu là hướng tới cộng đồng hơn và gắn kết chặt chẽ hơn với cộng đồng địa phương. Còn tại các khu vực thành thị, nơi không gian xanh và khả năng tiếp cận thiên nhiên bị hạn chế bởi chính quá trình đô thị hóa, vườn cộng đồng được hiểu là có lợi cho sức khỏe người tham gia thông qua tương tác và tận hưởng thiên nhiên. 

Mô hình vườn cộng đồng tại Úc.

Ở Úc, vườn cộng đồng khó xác định vì chúng có thể là những mảnh đất đơn lẻ hoặc những khu vườn tập thể với nhiều bối cảnh, quy mô, vị trí địa lý, cơ cấu quản lý và chức năng khác nhau. Điều rõ ràng là các khu vườn cộng đồng mang lại cảm giác thân thuộc, cũng như một địa điểm và bản sắc cho công dân. Một số học giả tại Australia tin rằng, khu vườn cộng đồng đóng vai trò là không gian “địa điểm thứ ba” ngoài nhà ở và nơi làm việc, mang tính phi thương mại, xây dựng cộng đồng, mang tính thẩm mỹ và nâng cao đời sống xã hội ở mọi giới tính, văn hóa và lứa tuổi. 

Các khu vườn cộng đồng được ghi nhận là nơi mọi người có nguồn gốc và sở thích đa dạng đến với nhau. Cụ thể, những người về hưu đã báo cáo các lợi ích hòa nhập cộng đồng như tham gia vào khu vườn cộng đồng để giảm bớt sự cô đơn. Điều này ủng hộ sự tranh cãi trong các tài liệu hiện có rằng có quan niệm cho rằng việc làm vườn cộng đồng làm tăng vốn xã hội, khả năng phục hồi và sự gắn kết. Hoạt động làm vườn cộng đồng ở Úc đang hồi sinh trong thập kỷ qua, nó càng chứng tỏ cho mối lo ngại ngày càng tăng về an ninh lương thực, tính bền vững của đô thị, sự cô lập xã hội và việc bảo tồn không gian cộng đồng. Làm vườn cộng đồng đã được áp dụng bởi nhiều chủ thể khác nhau, từ các cơ quan y tế đang tìm cách tăng tiêu thụ rau quả cho đến các phong trào xã hội cấp tiến tìm kiếm biểu tượng của các mối quan hệ không gian và xã hội phi tư bản chủ nghĩa.