Viết cho Ba tôi - Người mò mẫm bước ra khỏi bần hàn nhờ nông nghiệp

Là thế hệ đầu 9x, từ khi tôi bắt đầu có kí ức, cảnh nông thôn nghèo khó, mượn gạo xin lửa thổi cơm từng bữa đã trở thành một phần tuổi thơ tôi và mấy đứa em. Ba mẹ tôi đều xuất thân bần nông, sau cải cách cũng không còn được bao nhiêu ruộng đất, đáng kể nhất chỉ còn mảnh vườn sình lầy cạnh bờ kênh từ thời ông nội tôi khai hoang để lại.

Tôi nhớ hồi đó sách bút còn không đủ để đi học, người người nhà nhà đều vất vả kiếm từng bữa qua ngày, nhưng đến khi đủ chính chắn tôi mới nhận ra ba tôi đã bắt đầu tìm hiểu về những mô hình và kĩ thuật nông nghiệp thuở sơ khai như thế nào, và bắt tay thay đổi, tìm tòi từng chút, từng chút ra sao.

Trong những mảnh kí ức của tôi, có những tờ giấy in cũ ố vàng ghi những kiến thức, kĩ thuật nuôi ba ba, gỡ ra từ một cuốn sách hay tờ báo nào đó, tôi cũng không biết hồi đó ba tôi đã tìm và xin chúng ở đâu, có thể là hội nông dân, có thể là bác bạn cán bộ nào đó tôi không nhớ rõ nữa. Một lần tình cờ tôi tò mò lục lọi trong đống giấy tờ quan trọng của ba và đọc được, bây giờ nhớ lại tôi vừa thương vừa khâm phục ba, cái thời thông tin thiếu thốn, khoảng cách giữa con người với những kiến thức mới rất xa vời, ba tôi đã tìm hiểu, học hỏi, và lựa chọn hướng đi nông nghiệp mới cho gia đình, mà trong vùng chưa ai dám nghĩ tới: Nuôi ba ba thịt và sinh sản

Trên chiếc xe đạp cà tàng, tôi không biết ba tôi đã đi bao xa và bao lâu để đến nơi mua con giống, học hỏi kinh nghiệm từ người bán giống. Ba tôi dùng số tiền ít ỏi dành giụm được từ làm công thợ xây để mua 100 con giống ba ba trơn, xây bao ao nuôi và ươm giống.

Tôi còn nhớ như in những ngày cùng ba ra đồng cuốc đất đào giun, dù nắng hay mưa, dù đông rét mướt, chúng tôi đều ngày ngày kiếm mồi tươi làm thức ăn cho ba ba. Cũng may mắn là thời đó, thức ăn tự nhiên cũng khá dễ kiếm, ngoài chi phí đầu tư ban đầu thì quá trình đều chỉ cần bỏ công chăm sóc, kiếm thức ăn, từ giun, ốc, cua, tép, cá...

Ba tôi

Quả thật, làm gì cũng sẽ không tránh khỏi khó khăn, vất vả. Đối với những người xuất thân nông dân đã quen lam lũ, cần mẫn, thì vất vả bao nhiêu cũng có thể vượt qua. Tưởng chừng như cứ ngày ngày kiếm mồi tươi đầy đủ thì ba ba sẽ nhanh lớn và thuận lợi thu hoạch, nhưng rồi lại gặp vấn đề dịch bệnh, ghẻ lở, ba tôi lại mò mẫm tìm cách khắc phục. Ba ba vốn thích phơi nắng, cho nên đến mùa đông lạnh ít nắng chúng lại dễ bị các bệnh ngoài da, rồi cắn nhau lở loét, nước rét căm căm mà ba tôi vẫn xuống ao mò từng con lên, hong khô, bôi thuốc, cách ly đến lúc khỏi bệnh.

Còn với tôi, việc yêu thích nhất là đi thu hoạch trứng ba ba. Ba tôi đắp một "bãi đẻ" rải cát cho ba ba dễ đào. Cứ đến mùa, sáng nào chị em tôi cũng xách rổ đi đào trứng, vui cười hý hửng. Đào trứng vào, ba tôi sẽ chỉ cho tụi tôi lựa trứng, cái nào đã được thụ tinh và cái nào chưa. Những trứng được thụ tinh, ba sẽ đem đi ấp, ba chỉ cho tôi cách đặt trứng hướng nào cho đúng, mật độ xếp và độ sâu khi lấp trứng là bao nhiêu. Còn với những trứng chưa được thụ tinh sẽ được đem đi xử lí, đó là cho vào nồi luộc ăn luôn, béo ngon phải nói hết ý.

Ngay từ lứa nuôi đầu tiên, gia đình tôi đã thành công xuất ba ba thương phẩm và sản xuất con giống. Thương lái ở xa bắt đầu tự tìm đến mua tận nhà, ba ba bán được giá, ba tôi liên tục thả giống gối đầu và tăng mật độ, kinh tế gia đình tôi dần dần ổn định hơn. Thấy ba tôi làm hiệu quả, bà con quanh vùng liên tục tìm đến học hỏi kinh nghiệm và mua con giống về nuôi. Ba tôi lại ào ạt ấp trứng, ươm giống và bán con giống. Khi nhận thấy thị trường bắt đầu bão hòa, cạnh tranh, người nuôi ngày một nhiều, ba tôi lại đón đầu, bắt xe ra tận Tây Bắc, tìm mua con giống ba ba gai (Cua đinh) với giá đắt gấp 5 lần giống ba ba mà gia đình tôi đang nuôi. Lứa đầu tiên, giá cua đinh thương phẩm được thu mua lên tới 700k-1tr đồng/kí.

Ba tôi đã tìm ra hướng đi đưa gia đình tôi dần thoát nghèo như thế. Bây giờ dù đã lớn tuổi, sức khỏe không còn như xưa, gia đình tôi cũng đã chuyển hướng kinh doanh, nhưng ba vẫn giữ nguyên mảnh vườn, hồ ao, trồng cây ăn trái, nuôi cá, và vẫn dành không gian ưu tiên nhất cho một số lượng ba ba, cua đinh. Ba luôn dặn và nhắc chúng tôi nhớ về thời cơ cực, trân trọng công sức và tâm huyết cả nhà cùng bỏ ra, giữ gìn trọn vẹn mảnh đất mà ông bà để lại, nơi đã sinh ra, tạo cơ hội và nuôi sống cả gia đình tôi những ngày cơ cực.